به نقل از «قدس آنلاین»

پیامدهای صعود سبد نفتی اوپک برای ایران

تاریخ انتشار: ۱۲ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۱۶۹۱۳

قیمت سبد نفتی اوپک طی روزهای اخیر به رقم کم سابقه 98 دلار نزدیک شده است. برخی کارشناسان معتقدند که قیمت واقعی نفت حتی الان که بالای 97 دلار است هم به میزان 30 تا 50 درصد کمتر از نقطه اوج آن در سال­های 1980 (107.3 دلار)، 2008 (147 دلار)، 2012-2011 (126 دلار) و 2022 (126 دلار) است.

در واقع، به زعم این کارشناسان، امروز هم با توجه به سوابقی که از قیمت نفت طبق نمودار زیر وجود دارد، قیمت هر بشکه نفت باید دست کم در دامنه قیمتی 120 تا 150 دلار قرار گیرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

فارغ از صحت و سقم این برآورد، سوال این است که افزایش قیمت نفت به نفع اقتصاد ایران است یا به ضرر آن؟ در این یادداشت، تبعات مثبت و برخی نگرانی های ناشی از افزایش قیمت نفت بررسی می شود.

 نکته اول که در واقع جنبه های مثبت افزایش قیمت نفت برای کشور ایران است این است که افزایش قیمت نفت برای ما به عنوان یک کشور دارنده ذخایر عظیم نفت و گاز (چهارمین دارنده ذخایر نفت و دومین دارنده ذخایر گازی جهان) یک موهبت است. افزایش قیمت نفت باعث می ‌شود که از یک سو توان ارزی ما بالا برود و از سوی دیگر چون مجموع ذخایر نفت و گاز ما بالاست، ارزش مجموع دارایی های بالقوه ما هم افزایش پیدا ‌کند. در واقع، با افزایش قیمت نفت، منابع ارزی و ثروت بالفعل و بالقوه ما توامان افزایش می یابد. افزایش مجموع ثروت و دارایی کشور هم از نگاه داخلی و هم در عرصه بین المللی حایز اهمیت است. از نگاه داخلی، این ذخایر و منابع ارزی، امکان مدیریت بهتر اقتصاد را افزایش داده و کمک شایان توجهی برای رفع نوسانات شدید اقتصادی است. در عرصه بین المللی نیز، ضمن افزایش اعتبار بین المللی کشور و کاهش ریسک آن در دنیا، افزایش قیمت نفت، سرمایه‌گذاری در بالادست نفت وگاز را هم جذاب­تر می­کند. در نتیجه این آثار مثبت اقتصادی، توان چانه زنی ایران در عرصه بین الملل افزایش یافته و تحریم ایران برای تحریم کنندگان پرهزینه تر خواهد شد بطوری که می تواند مقدمه شکست کامل تحریم‌های ایران بخصوص تحریم های عرصه‌ی بالادست نفت و گاز باشد. بنابراین، مهمترین اثر افزایش قیمت نفت، این است که علاوه بر آثار مثبت اقتصادی داخلی و بین  المللی، می تواند منشأ اثر مثبت در عرصه سیاست بین المللی برای ایران نیز باشد.

نکته دوم در واقع، نگرانی هایی است که با افزایش قیمت نفت بوجود می آید. اولین نگرانی این است که با افزایش قیمت نفت، قیمت فراورده‌های نفتی و محصولات ساخته شده از آنها، هزینه های حمل و نقل بین المللی مثل هزینه حمل با کشتی، کامیون و حتی ریل و مانند آن افزایش می یابد. در نتیجه افزایش این هزینه ها، قیمت کالاهای وارداتی افزایش می یابند که می تواند محرک تورم داخلی (ناشی از فشار هزینه) باشند. توضیح بیشتر این که، بخشی از کالاهای وارداتی به کشور، محصولات و فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی هستند که با افزایش قیمت نفت، قیمت این اقلام در داخل، حتی با فرض ثبات نرخ ارز و حقوق ورودی، هم افزایش خواهد یافت. این تغییرات قیمتی وقتی اهمیت بیشتری می یابند که بدانیم بالای 85 درصد واردات کشور، مواد اولیه، سرمایه ای و واسطه ای هستند که عمده آنها انرژی بر هستند و قیمت آنها رابطه مستقیمی با قیمت نفت دارد. این تغییرات قیمت وارد چرخه تولید شده و از طریق تغییر در شاخص قیمت تولید کننده نهایتا با قدرت بیشتری در شاخص قیمت مصرف کننده بروز خواهند کرد. علاوه بر این، چون فراورده‌های نفتی و پتروشیمی در بازار داخلی (بورس کالا) نیز با قیمت های جهانی معادل سازی می شود، عملا قیمت فرآورده های نفتی و پتروشیمی در بازار داخلی افزایش یافته و از این طریق نیز تورم تحریک می شود.

علاوه بر مورد فوق، تجربه نشان داده وقتی قیمت جهانی نفت بالا می رود، تلاش برای جایگزینی سایر سوخت ها به جای نفت افزایش می یابد. از آنجاکه امکان افزایش تولید سوخت های غیرفسیلی (باد، نور خورشید، زمین گرمایی، رودخانه و ..) در کوتاه مدت وجود ندارد، بهره برداری از محصولات کشاورزی و دامی برای جایگزینی با نفت و فرآورده های نفتی جذاب تر خواهد شد. این محصولات تحت عنوان سوخت زیستی یا بیوفیول (Biofuel) مطرح هستند که شامل روغن های گیاهی و حیوانی و مانند آن می شوند. این مواد، نقش مهمی در سبد غذایی مصرف کنندگان دارند و انتقال بخشی از آنها به سایر مصارف، قیمت آنها را در سطح بین الملل افزایش خواهد داد. از آنجاکه ایران واردکننده روغن و دانه های روغنی است، این موضوع در قالب افزایش قیمت در سبد مصرف کننده و از طریق قیمت خوراک دام در سبد تولیدکننده ظاهر خواهد شد. لذا از این محل هم کشور از تورم متاثر خواهد شد.

علاوه بر این، افزایش قیمت نفت، حجم دارایی های ارزی دولت و صندوق توسعه ملی را نیز افزایش می دهد که در صورت تبدیل آنها به ریال، پایه پولی بانک مرکزی و نقدینگی نیز افزایش خواهد یافت و این خود محرک تورم بیشتری خواهد شد.

از سوی دیگر، با افزایش قیمت نفت و فرآورده های نفتی، برخی مدعی خواهند شد که فاصله بین قیمت سوخت در داخل کشور با قیمت کشورهای همسایه افزایش یافته و لذا به زعم آنها یارانه پنهان افزایش شدید خواهد یافت و این کار انگیزه افزایش قیمت سوخت در داخل را افزایش خواهد داد که در نتیجه آن، تورم هم تشدید خواهد شد.  

البته در کنار نقاط مثبت و منفی فوق، نکات دیگری هم وجود دارند که از اهمیت بالایی برخوردار نیستند. به عنوان مثال، افزایش قیمت محصولات وارداتی، در صورتی که نرخ ارز و حقوق ورودی کاهش نیابند و میزان واردات نیز کم نشود، باعث افزایش درآمدهای گمرکی می شود که می تواند به کاهش کسری بودجه کمک کند. یا این که با افزایش قیمت نفت در دنیا، کشورها برای کنترل تورم، نرخ بهره را افزایش می دهند که زمینه رکود در عرصه جهانی را فراهم می کند و تبعات خودش را دارد. به نظر می رسد این تبعات که مبتنی بر شروط زیادی هم هستند، چندان قابل توجه نباشند.

جمع بندی

ایران یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر انرژی دنیا است. لذا انتظار بر این است که افزایش قیمت نفت، ثروت بالقوه و بالفعل و رفاه مردم ایران را افزایش دهد ولی چون در برخی مواد اولیه و صنعتی و حتی مواد غذایی وابستگی به خارج وجود دارد و هم چنین برای تأمین منابع بودجه نیازمند تبدیل ارزهای نفتی به ریال هستیم، اقتصاد کشور از تورم جهانی نیز متأثر خواهد شد. شدت تأثیرپذیری از تورم جهانی بستگی به تدابیر سیاستگذار دارد. سیاست گذار می تواند با تدابیر خاص و هوشمندانه، فرصت افزایش قیمت نفت را تبدیل به نعمت بزرگی برای کشور کند یا این که با بی تدبیری آن را به نقمت تبدیل نماید. نگاه و عملکرد سیاست گذار در سال «مهار تورم و رونق تولید» بسیار تعیین کننده است و لازم است تلاش کند تا هزینه های این افزایش قیمت که عمدتا در قالب تورم بروز می کند را کاهش داده و با استفاده بهینه تر از منابع ارزی و انرژی گران به عنوان عامل تولید، حرکت موثری به سمت تکمیل زنجیره های پایین دست نفت و گاز و کاهش خام فروشی (با توجه به منابع ارزی بیشتری که نصیب دولت از فروش نفت می شود)، داشته باشد.

نمودار 1: اوج های قیمت نفت طی چهاردهه گذشته (2023-1980) (دلار/بشکه)

منبع: https://www.statista.com/statistics/326017/weekly-crude-oil-prices

زهرا طوسی

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: قیمت نفت اوپک افزایش قیمت نفت فرآورده های نفتی افزایش خواهد منابع ارزی بین المللی نفت و گاز خواهد شد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۱۶۹۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تورم تولید گوشت از مرز ۱۰۰ درصد عبور کرد

آفتاب‌‌نیوز :

 تورم تولیدکننده، شاخصی است که این افزایش هزینه تولید را برای گروه متنوعی از کالا‌ها در مبدا تولید و پیش از رسیدن به دست مصرف کننده نهائی نشان می‌دهد. براساس آمار منتشر شده توسط مرکز آمار ایران، تورم ماهانه تولید محصولات گاوداری‌های صنعتی در بهمن ماه، ۰.۱ واحد درصد کمتر شده است. البته این کاهش به معنای کمتر شدن قیمت آن‌ها نیست. بلکه نشان می‌دهد از سرعت رشد قیمت‌ها کاسته شده است. البته نرخ سالانه و نقطه‌ای این شاخص رو به افزایش رفته و از مرز ۴۹ درصدی عبور کرده است.

شواهد نشان می‌دهد که «گوساله نر زیر چهارماه» و «گاو تلیسه غیرباردار» و «گاو نر داشتی» بیشترین مقدار تورم تولیدکننده اسفند ۱۴۰۲ را از آن خود کرده اند. در مقابل «شیر» کمترین افزایش هزینه تولید را در این بازه زمانی متحمل شده است. در ادامه به بررسی تورم ماهانه، نقطه‌ای و سالانه تولیدکننده محصولات گاوداری‌های صنعتی در اسفندماه ۱۴۰۲ پرداخته شده است.

سیگنال افزایش قیمت گوشت و مواد لبنی در اسفند ۱۴۰۲

گوشت و لبنیات، یکی از محصولات اساسی تامین کننده پروتئین و مواد مغذی بوده و در سبد مصرفی خانوار نقش اساسی ایفا می‌کند. «گاوداری‌ها» یکی از اصلی‌ترین کانال‌های تامین گوشت و لبنیات مورد استفاده کشور هستند. شواهد نشان می‌دهد که افزایش هزینه تمام شده گاوداری‌های صنعتی می‌تواند منجر به افزایش قیمت بازاری این محصولات شود.

به عبارت دیگر اگر گاوداری‌ها مواد اولیه خود را به قیمت بیشتری تهیه کنند، خریدار نیز محصولات و مواد لبنی را به قیمت بالاتری از بازار تهیه خواهد کرد؛ بنابراین بررسی تورم تولید کننده گاوداری‌های صنعتی کشور دارای اهمیت بوده و سیگنالی در راستای قیمت مصرف کننده مواد لبنی و گوشتی محسوب می‌شود.

آخرین گزارش منتشر شده توسط مرکز آمار حاکی از آن است که تورم ماهانه گوشت در اسفند ۱۴۰۲ کاهش یافته است. در مقابل تورم سالانه و نقطه به نقطه این محصولات بیشتر شده و از مرز ۴۹ درصد عبور کرده است. در ادامه به بررسی تورم تولیدکننده محصولات گاوداری‌های صنعتی در اسفند ۱۴۰۲ پرداخته شده است.

کاهش تورم ماهانه محصولات گاوداری‌های صنعتی

«تورم تولیدکننده»، یکی از شاخص‌های مهم اقتصادی است که نشان می‌دهد میزان قیمت یک سبد متنوع از یک محصول در یک بازه زمانی مشخص در مبدا تولید و پیش از رسیدن به دست مصرف کننده نهائی چگونه تغییر کرده است. از این شاخص به عنوان «تورم پیشران» نیز یاد می‌شود. چرا که افزایش هزینه تولید یک محصول می‌تواند منجر به افزایش قیمت عرضه آن به بازار توسط واسطه گران شود.

جدیدترین گزارش منتشر شده توسط مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که در اسفند ۱۴۰۲، تورم ماهانه محصولات گاوداری‌های صنعتی ۰.۱ واحد درصد کمتر شده و به ۱.۲ واحد درصد رسیده است. باید توجه داشت که این کاهش به معنای کمتر شدن قیمت محصولات لبنی و گوشتی وابسته به گاوداری‌ها نبوده است. بلکه نشان می‌دهد سرعت رشد قیمت کمتر شده و هزینه تولید محصولات مذکور در اسفند نسبت به بهمن، ۱.۲ درصد افزایش یافته است.

محصولات گاوداری‌های صنعتی از ۸ گروه تشکیل شده است. این گروه‌ها شامل؛ «گاو تلیسه غیرباردار»، «گاو شیری»، «گاو نر داشتی» گوساله پرواری»، «گاو حذفی شیری وازده»، «گوساله نر زیر ۴ ماه»، «شیر» و «کود» است.

شواهد آماری حاکی از آن است که تورم ماهانه اسفندماه ۱۴۰۲ در «گاو تلیسه غیرباردار» بیشترین میزان خود را به ثبت رسانده است. به بیان دقیق‌تر هزینه تولید گاو تلیسه غیرباردار در اسفندماه ۵.۵ درصد بیشتر از قیمت آن در بهمن ماه بوده است. این رقم در مقایسه با ماه گذشته افزایش ۳.۱ واحد درصدی داشته است.

تولید «شیر» نیز در این ماه کمترین تورم ماهانه پیشران را تجربه کرده و در سطح ۰.۲ درصدی قرار گرفته است. این رقم نسبت به بهمن ماه کاهش ۰.۱ واحد درصدی را به ثبت رسانده است.

افزایش هزینه تولید محصولات گاوی نسبت به اسفند سال قبل

شواهد آماری حاکی از آن است که تورم نقطه به نقطه محصولات گاوداری‌های صنعتی در اسفندماه ۱۴۰۲ نسبت به بازه زمانی مشابه در سال ۱۴۰۱ افزایش یافته و در سطح ۴۹.۴ درصدی قرار گرفته است. این نرخ نشان می‌دهد که در اسفند ۱۴۰۲ هزینه تولید گوشت و مواد لبنی، ۴۹.۴ درصد بیشتر از این نرخ در فصل مشابه در سال ۱۴۰۱ بوده است.

از میان ۸ گروه تشکیل دهنده محصولات گاوداری‌های صنعتی، «گاوتلیسه غیرباردار» و «گوساله نر زیر چهارماه»، تورم نقطه‌ای بالغ بر ۱۲۰ درصدی را تجربه کرده اند. این دو گروه، نهاده اصلی تولید گوشت گاو محسوب می‌شود. بدین ترتیب می‌توان گفت با توجه به افزایش قیمت نهاده‌ها، احتمال افزایش قیمت گوشت گاو در ماه‌های آتی دور از انتظار نخواهد بود.

این نرخ در سایر گروه‌ها کمتر از ۱۰۰ درصد به ثبت رسیده و محصولات «شیری» با ثبت تورم ۲۳.۳ درصدی در اسفند، کمترین مقدار این نرخ را از آن خود کرده است.

تورم سالانه ۶ گروه از محصولات گاوداری‌ها از ۱۰۰ درصد عبور کرد

تورم سالانه تولیدکننده محصولات گاوی نشان می‌دهد، میانگین هزینه تولید ۱۲ ماهه منتهی به اسفند ۱۴۰۲ نسبت به همین مقدار در ۱۲ ماه منتهی به اسفند ۱۴۰۱ چگونه تغییر کرده است. شواهد حاکی از آن است تورم سالانه محصولات گاوداری‌های صنعتی در اسفند امسال ۵۱.۵ درصد بوده است.

«گوساله نر زیر ۴ ماه» با ثبت تورم ۱۴۲.۴ درصدی بیشترین مقدار این نرخ را داشته است. «گاو تلیسه غیرباردار»، «گاو شیری»، «گاو حذفی شیری وازده»، «گوساله پرواری» و «گاو نر داشتی»، ۶ دسته از محصولات تشکیل دهنده گاوداری‌های صنعتی هستند که میانگین تورم سالانه آن‌ها در ۱۲ ماه منتهی به اسفند ۱۴۰۲ نسبت به همین رقم در بازه زمانی مشابه در سال ۱۴۰۱، بالغ بر ۱۰۰ درصد بوده است.

افزایش هزینه تولید این محصولات، سیگنالی در راستای افزایش هزینه فروش محصولات لبنی و گوشتی مربوط به گاوداری‌های صنعتی به بازار می‌دهد.

منبع: اکوایران